ლეგენდის თანახმად, სპარტის მეფის, ოიბალოსის ძე, სახელგანთქმული ტინდარეოსი საკუთარმა ძმამ ქვეყნიდან გააძევა. დევნილი ეტოლიის მეფემ ფესტიოსმა შეიფარა და თავისი მშვენიერი ასული ლედა ცოლად შერთო.
ერთხელ ოლიმპოს მბრძანებელმა ზევსმა მდინარეში მობანავე ლედას თვალი მოჰკრა. ქალის მშვენიერებამ ისე მოხიბლა, რომ მისი დაუფლება გადაწყვიტა და გედად ქცეული მოევლინა.
ცხრა თვის შემდეგ ლედამ ორი კვერცხი შობა. ერთიდან მშვენიერი ელენე გადმოვიდა, ხოლო მეორედან დიოსკურებად ცნობილი ტყუპი ძმა - კასტორი და პოლიდევკესი.
ეს მითი ხელოვანთა უსაყვარლეს სიუჟეტად იქცა.
ლეონარდო და ვინჩიმ შავ გედთან ჩახუტებული ლედა გამოსახა, რომლის ფეხებთან კვერცხებიდან ახლად გამოჩეკილი შთამომავლობა მოჩანს.
მიქელანჯელო უფრო გულახდილი აღმოჩნდა და ლედა და გედად ქცეული ზევსი უშუალოდ სექსის პროცესში გვაჩვენა.
ზოგ მხატვართან გედი თეთრია, ზოგთან - შავი, თუმცა ფერის მიუხედავად, გედი ყველგან ძლიერი ფრინველია, რომელიც თავისი ძლევამოსილებით ქალს იმორჩილებს.
საოცარი ვნებითა და სიმძაფრითაა გადმოცემული ოლიმპოს მბრძანებლისა და მშვენიერი ლედას შეხვედრა და სასიყვარულო ურთიერთობა გამოჩენილი ირლანდიელი პოეტის უილიამ ბატლერ იეტსის (1865-1939) ლექსში „ლედა და გედი“:
ანაზდეული გამოქროლება: ფრთების ნამქერი
ხარბი ალერსით დააცხრება დიაცის გულ-მკერდს,
და გაფოფრილი ძალმომრეობა თავხელაღებით
ღონიერ ნისკარტს მსხვერპლს უმწეო ქეჩოში უჭერს.
შესწევდა განა იმის ძალა, რომ უკუეგდო
გაშმაგებული შემოტევა სუსტი მკლავებით?
მერყევ ჭიდილში დიდებულ ფრთებთან შეძლებდა ეგრძნო
იმ უცხო გულის უეცარი შეფართქალება?
და ცხოველ ვნებით ათრთოლებულ ზიარ წიაღში
ისახებოდა აოხრება ციხე-ქალაქთა,
სისხლის წვიმები, განწირული აგამემნონი...
მაგრამ მძლეველი გამარჯვებით თრობის იმ წამში
ხედავდა განა მოსალოდნელ გორებს ზვარაკთა,
ვიდრე არ დაცხრა ქალის გვემით მასში დემონი?
ფრანსუა ბუშე „ლედა და გედი“ (1740)
ბუშემ ანტიკური სიუჟეტის ყველაზე გულახდილი პერიფრაზი მოახდინა.
ჩეზარე დე სესტო „ლედა და გედი“ (ლეონარდო და ვინჩის დაკარგული სურათის ასლი)
მიქელანჯელო „ლედა და გედი“ (1530 წლის შემდგომი)
გუსტავ მორო
ივანა ბარაზი
ჟოზეფინა უოლი
კიმ ნელსონი
მაქსიმილიან პირნერი
პოლ სეზანი
რუბენსი
პონტორმო
რაფაელი
