მირაბილისი (ლათ. Mirabilis) - ღამითმოყვავილე ოჯახის წარმომადგენელი მრავალწლოვანი მცენარე, რომელიც, თავის მხრივ, 50-მდე სახეობას აერთიანებს. მათი უმრავლესობა აშშ-ს სამხრეთ შტატებიდან ჩილემდეა გავრცელებული და მხოლოდ ერთადერთი სახეობა - ჰიმალაის მირაბილისი (ლათ. Mirabilis himalaicus) გვხვდება დასავლეთ ჰიმალაიდან სამხრეთ-დასავლეთ ჩინეთამდე. მეორენაირად ამ მცენარეს „ღამის ლამაზმანსაც“ უწოდებენ, რადგან ის მხოლოდ ღამით (ან მოქუფრულ ამინდში) ყვავის, გათენებამდე.
მირაბილისი 30-80 სმ-ის სიმაღლის ბუჩქია (ზოგჯერ სიმაღლეში 1 მეტრსაც აღწევს), ტოტები სწორი აქვს და ხშირი, ოვალური ფორმის ფოთლები განლაგებულია ერთმანეთის საპირისპიროდ და შეიძლება იყოს ღია ან მუქი მწვანე.
მირაბილისს ერთი უცნაურობა ახასიათებს: ერთ ბუჩქზე შეიძლება რამდენიმე ფერის ყვავილი გაიშალოს, ყვავილების ფერთა გამა კი, როგორც წესი, მრავალფეროვანია: თეთრი, ყვითელი, ვარდისფერი, ფორთოხლისფერი, მალინისფერი, მკვეთრი წითელი, იასამნისფერი, და ა.შ. მირაბილისის ყვავილობა დიდხანს გრძელდება - ივნისის დასაწყისიდან ყინვების დაწყებამდე.
განათება
მირაბილისი სინათლის მოყვარული მცენარეა, ამიტომ უმჯობესია, ოთახის ყველაზე განათებულ ფანჯარასთან მოათავსოთ. ზაფხულობით შეგიძლიათ, დროდადრო სუფთა ჰაერზეც გაიტანოთ, მხოლოდ ისე, რომ მზის პირდაპირი სხივები არ ხვდებოდეს.
ტემპერატურა
მირაბილისს წელიწადის ნებისმიერ დროს სითბო სჭირდება, ამიტომ ოპტიმალური ტემპერატურა ზამთარ-ზაფხულ 20-22 გრადუსს უნდა აღწევდეს.
ჰაერის ტენიანობა
მირაბილისი ტენის მოყვარული მცენარეა და დაბალი ტენიანობის პირობებში ყვავილობას „აჩერებს“. აქედან გამომდინარე, კარგი იქნება, თუ კვირაში 2-ჯერ ფოთლებზე ოთახის ტემპერატურის წყალს შეასხურებთ.
მორწყვა
მიუხედავად იმისა, რომ მირაბილისს უყვარს ტენი, ის ხანგრძლივ მოურწყველობასაც კარგად უძლებს. თუმცა კარგი იქნება, თუ ამით არ ისარგებლებთ და მცენარეს გაზაფხულსა და ზაფხულში - კვირაში 2-ჯერ, შემოდგომიდან გაზაფხულამდე კი - კვირაში 1-ხელ მაინც მორწყავთ.
ნიადაგი და გადარგვა
ახალგაზრდა მცენარე ყოველწლიურად უნდა გადარგოთ, მოზრდილი ბუჩქი კი გადარგვას 2-3 წელიწადში 1-ხელ საჭიროებს.
ნიადაგი არ უნდა იყოს მჟავე და ნესტიანი, კარგი იქნება, თუ მას კორდის მიწის, ტორფისა და ცოტაოდენი ქვიშისგან მოამზადებთ.
რაც შეეხება ქოთანს, ის უნდა იყოს ღრმა და უმჯობესია, თიხისგან დამზადებული.
განოყიერება
აქტიური ზრდის პერიოდში, მაისიდან ნოემბრის ჩათვლით, მცენარე თვეში 2-3- ჯერ ყვავილდეკორატიული მცენარეებისთვის განკუთვნილი რომელიმე თხევადი სასუქით გაანოყიერეთ.
გამრავლება
მირაბილისი შეგიძლიათ, გაამრავლოთ ბუჩქის დაყოფით, კალმით ან თესლით (მცენარის თესლი შეგროვებიდან 3 წლის განმავლობაში ვარგისია).
ბუჩქის დაყოფით მცენარე შეგიძლიათ, გადარგვისას გაამრავლოთ.
კალმით გასამრავლებლად: მირაბილისს 10-12 სმ-ის სიგრძის ნახევრად გახევებული კალამი უნდა მოაჭრათ, ერთი საათით ბნელ და მშრალ ოთახში უნდა მოათავსოთ, შემდეგ რომელიმე ზრდის სტიმულატორით დაამუშაოთ და 2 წილი ტორფისა და 1 წილი წვრილი ხრეშის ნაზავში მოათავსოთ. კალამი დაახლოებით 10-18 დღეში დაფესვიანდება, ამის შემდეგ შეგიძლიათ, ის ჩვეულებრივ ნიადაგში გადარგოთ.
მცენარის თესლით გასამრავლებლად საჭიროა: მარტში ან აპრილში ჩათესოთ თესლი ტორფისა და ქვიშის ნაზავში და 19-20 გრადუსზე 2 კვირის განმავლობაში მოათავსოთ. 2 კვირის შემდეგ პირველი ყლორტები ამოიწვერება, მაგრამ საჭიროა, 2-3 კვირა კიდევ დააცადოთ და ჩვეულებრივ გრუნტში მხოლოდ ამის შემდეგ გადაიტანოთ. კარგი იქნება, თუ დათესვამდე მირაბილისის თესლს 4-6 საათით სველ ხელსახოცში გაახვევთ.