ყურძნის წვენის შენახვა:
ახლად დაწურული ყურძნის წვენი გაწურეთ, ჩაასხით ქვაბში, დადგით ცეცხლზე და მანამ ადუღეთ, სანამ არ განახევრდება. დუღილის დრო, ყურძნის წვენი ქაფს მოიდებს, რომელიც აუცილებლად უნდა მოხადოთ. როცა წვენი განახევრდება და შესქელდება, ცეცხლიდან გადმოდგით, ცხელ-ცხელი ქილებში ჩაასხით და მოხუფეთ, ან გააგრილეთ, პლასტმასის ბოთლებში ჩაასხით და გაყინეთ.
ზამთარში, როცა ფელამუშის ან თათარის მოდუღება მოგინდებათ, ყურძნის წვენს, 1:1 პროპორციით, წყალი დაასხით და ჩვეულებრივი წესით მოადუღეთ.
ფელამუში/თათარა
დაგჭირდებათ: ყურძნის წვენი - 3 ლიტრი და პურის ან სიმინდის ფქვილი (ან ნახევარი პურის და ნახევარი სიმინდის) - 400-500 გრამი.
ახლად დაწურული ყურძნის წვენი ჩაასხით დიდ ქვაბში და აადუღეთ.
დუღილის დროს მოყენებული ქაფი მოხადეთ.
ადუღეთ, სანამ წვენი ფერს არ შეიცვლის და მოცულობაში არ მოიკლებს.
შემდეგ ქვაბი ცეცხლიდან გადმოდგით და გააგრილეთ. გაგრილებული ყურძნის წვენი საწურში გაატარეთ და ისევ ცეცხლზე დადგით. როცა შეთბება, ცეცხლიდან გადმოიღეთ, ნელ-ნელა ჩააყარეთ ფქვილი და ხელით კარგად აურიეთ, რომ ფქვილი არ დაკოშტდეს.
როცა ფქვილს კარგად გახსნით, ქვაბი ისევ ცეცხლზე დადგით და ხის კოვზით განუწყვეტლივ ურიეთ, რომ ძირზე არ მიიწვას. კარგად რომ შესქელდება და ზედაპირზე ბუშტები გამოჩნდება, ფელამუში მზადაა.
შენიშვნა:
აღმოსავლეთ საქართველოში ყურძნის წვენისგან თათარას აკეთებენ, დასავლეთში კი - ფელამუშს. განსხვავება მხოლოდ ისაა, რომ თათარა პურის ფქვილით კეთდება, ფელამუშს კი სიმინდის ფქვილი სჭირდება. საუკეთესო ვარიანტია, როცა სიმინდისა და პურის ფქვილის თანაბარი რაოდენობა ერევა და ყურძნის წვენში იხსნება. როგორც თათარით, ასევე ფელამუშით უგემრიელესი ჩურჩხელები კეთდება.
ჩურჩხელა
ჩურჩხელა სხვადასხვა სახის არსებობს. აღმოსავლეთში უფრო ნიგვზის ჩურჩხელას აკეთებენ, დასავლეთში კი - თხილისას. ამის გარდა, ჩურჩხელა შეიძლება გაკეთდეს ნუშის, გარგარის გულის ან ჩირისგან.
ნიგვზისგან შეიძლება გააკეთოთ სამნაირი ჩურჩხელა: მთელი ლებნისგან, ნახევარი ლებნისგან და ლებნის მეოთხედისგან. ყველაზე გავრცელებული ლებნის მეოთხედისგან დამზადებული ჩურჩხელებია.
სანამ თხილის ჩურჩხელის კეთებას შეუდგებოდეთ, თხილს კანი გააცალეთ. ამისთვის თხილი ცხელ ტაფაზე დაყარეთ, კოვზით ურიეთ და თვალი ადევნეთ, რომ არ დაიწვას. როცა შეატყობთ, რომ კანი ეცლება, ცეცხლიდან გადმოდგით, შეაგრილეთ და თითების მოძრაობით, კანი გააცილეთ. თხილისთვის კანის მოცილება სხვა გზითაც შეიძლება. ჩაყარეთ თხილი ცხელ წყალში და წამოადუღეთ. შემდეგ ცივი წყალი გადაავლეთ და კანი ადვილად მოსცილდება.
ბამბის მაგარი ძაფი დაჭერით თქვენთვის სასურველ ზომაზე და დაიწყეთ თხილის ან ნიგვზის ასხმა.
ნიგვზის ასხმის დროს პირველ ნიგოზს ძაფი ორჯერ ამოუყარეთ, რომ ფელამუშში ამოვლების დროს არ ჩამოცვივდეს. შემდეგ ყურადღება მიაქციეთ, რომ ნიგვზებს შორის ცარიელი ადგილი არ დარჩეს.
ასევე, აასხით თხილიც.
გაითვალისწინეთ, რომ ჩურჩხელებისთვის მომზადებული თათარა ან ფელამუში სქელი უნდა იყოს. ჩურჩხელები სათითაოდ ამოავლეთ და ხარიხაზე ისე დაკიდეთ, რომ ერთმანეთს არ შეეხოს. ჩურჩხელებს ერთი ამოვლება არ ეყოფა, ამიტომ ეს პროცედურა ორჯერ ან სამჯერ უნდა გაიმეოროთ. ღამე ჩურჩხელები სიმშრალეში შეინახეთ, ხოლო დღისით აივანზე, მზეში გაიტანეთ.
ეცადეთ, ჩურჩხელები ძალიან არ გაახმოთ. როცა ხარიხიდან მოხსნით, ტილოში გადაახვიეთ და გრილ ადგილას შეინახეთ. ასე შენახული ჩურჩხელა გათეთრდება და დაშაქრდება.
გაითვალისწინეთ, რომ, თუ თათარა ან ფელამუში კარგი ნადუღია, მაშინ ჩურჩხელა რბილი გამოვა. სირბილისთვის ფელამუშს შეგიძლიათ, ცოტა შაქარიც დაუმატოთ.
კარგად ნადუღი თათარა და ფელამუში ჩურჩხელიდან არ იღვენთება.
ტკბილი კვერი
მოადუღეთ ჩვეულებრივი წესით პურის ფქვილის თათარა ან სიმინდის ფქვილის ფელამუში.
სუფთა, სწორი ფიცარი წყლით დაასველეთ. დაასხით ფელამუში, სველი ხელით გადაასწორეთ და დადგით მზეზე გასაშრობად. როცა გაშრება, დანის წვერის დახმარებით გადააბრუნეთ და მეორე მხრიდანაც გააშრეთ. შემდეგ თქვენთვის სასურველ ნაჭრებად დაჭერით და შეინახეთ.
ყურძნის დესერტი
მოხარშეთ სიროფი ერთი ჭიქა შაქრისა და ერთი ჭიქა წყლისგან.
ყურძნის მტევნები ამოავლეთ ჯერ სიროფში, შემდეგ შაქრის პუდრაში და ცოტა ხნით გასაშრობად ჰაერღუმელში შედგით.
შემდეგ ჩააწყვეთ მშრალ კოლოფში და შეინახეთ მშრალ ადგილას.
ზამთარში ასე შენახული ყურძენი დესერტად ან ნამცხვრების მოსართავად გამოგადგებათ.