ბაბილონელმა მათემატიკოსებმა ბერძენ მათემატიკოს პითაგორაზე 1000 წლით ადრე დაადგინეს, რომ მართკუთხა სამკუთხედში ჰიპოტენუზის კვადრატი კათეტების კვადრატების ჯამის ტოლია. უცნობმა ბაბილონელმა გენიოსმა აიღო თიხის ფირფიტა და მასზე არა მარტო ეს თეორემა, არამედ მთელი რიგი ტრიგონომეტრიული ცხრილებიც დაიტანა. თანაც, მეცნიერთა მტკიცებით, ეს ცხრილები უფრო ზუსტია, ვიდრე ნებისმიერი თანამედროვე.
თიხის ფირფიტა მათემატიკოსებისთვის ცნობილია, როგორც Plimpton 322 და ეს სახელი მფლობელის, ამერიკელი ფილანტროპის ჯორჯ არტურ პლიმპტონის პატივსაცემად ეწოდა, რომელმაც ეს ფირფიტა 1922 წელს ანტიკვარ ედგარ ბენქსისგან შეიძინა და შემდეგ კოლუმბიის უნივერსიტეტს უსახსოვრა.
1930-იანი წლებიდან მოყოლებული, ეს 3700 წლის თიხის ფირფიტა კოლუმბიის უნივერსიტეტში ინახება. მეცნიერებს მისი წაკითხვის სურვილი მთელი ეს წლები არ ასვენებდათ და აი, მათ განაცხადეს, რომ ეს შეძლეს.
ეს თიხის ფირფიტა ყველაზე ძველ და მუშა ტრიგონომეტრიულ ცხრილებს წარმოადგენს. მათი აზრით, იგი ბაბილონელებმა შექმნეს და მათ მიერ ტაძრებისა და სასახლეების მშენებლობისას გამოიყენებოდა. მეცნიერთა აზრით, ფირფიტა გატეხილია და ის თავიდან 38 სტრიქონსა და ექვს სვეტს შეიცავდა. ახლა მას მხოლოდ ხუთი სვეტი აქვს.
„ფირფიტა არა მხოლოდ შეიცავს უძველეს ტრიგონომეტრიულ ცხრილებს, არამედ ეს ერთადერთი ზუსტი ტრიგონომეტრიული ცხრილია და მისი უნიკალურობა ბაბილონელთა არითმეტიკისა და გეომეტრიისადმი განსაკუთრებულ მიდგომაში მდგომარეობს. ბაბილონური მათემატიკა 3000 წელი მოდაში არ იყო, მაგრამ ახლა მისი პრაქტიკული გამოყენება შეიძლება გეოდეზიაში, კომპიუტერულ გრაფიკასა და განათლებაში. ეს იშვიათი მაგალითია, როცა ძველი სამყარო რაღაც ახალს გვასწავლის“, - ამბობს დენიელ მენფილდი სიდნეის უნივერსიტეტის მათემატიკისა და სტატისტიკის სკოლიდან.
ბაბილონური თიხის ფირფიტა 1000 წლით უფრო ძველია, ვიდრე ბერძენი ჰიპარქის ნაშრომები, რომელსაც ტრიგონომეტრიის ერთ-ერთ დამაარსებლად მიიჩნევენ.
„ეს თანამედროვე მათემატიკური კვლევებისთვის არა მარტო ახალ შესაძლებლობებს ხსნის, არამედ მათემატიკურ განათლებასაც ბევრ სიახლეს ჰპირდება. Plimpton 322-ზე ჩვენ ვხედავთ უფრო მარტივ, უფრო ზუსტ ტრიგონომეტრიას, რომელსაც თანამედროვე ნაშრომები აშკარად ჩამორჩება“, - დაუმატა მენსფილდმა.
