რა არის მორალური ძალადობა და როგორ მივხვდეთ, რომ ასეთი ძალადობის ქვეშ ვიმყოფებით?
მორალურ მოძალადეებს, როგორც წესი, 4 მთავარი ხერხი აქვთ:
1. მყისიერი გაციება
დავიწყოთ უწყინარით. ვთქვათ, უქმეებზე არ გსურთ კვლავ მის მშობლებთან სტუმრობა. ამის გაგონებაზე თქვენი პარტნიორი გპასუხობთ: „კარგი!“, მაგრამ ისეთი ტონით, თითქოს კანონი დაარღვიეთ და ჯარიმა გამოგიწერათ. ნათელია, რომ სტუმრობის გადადება არ შეიძლება.
2. კითხვების ფილტრაცია
მორალურ მოძალადესთან ურთიერთობისას ყველა კითხვაზე პასუხის მიღება შეუძლებელია.
მაგალითად, წარმოიდგინეთ ასეთი დიალოგი:
ქალი: ძვირფასო, რა მოგიმზადო ვახშმად?
კაცი: თუ შეიძლება, ჩემი საყვარელი ნამცხვარი ლიმონით.
ქალი: საღამოობით რატომ ლაპარაკობ ტელეფონზე აბაზანაში ჩართული შხაპის დროს?
კაცი: აიგნორებს კითხვას.
ქალი: რას ფიქრობ კინოში წასვლაზე?
კაცი: წავიდეთ, ძვირფასო.
ქალი: ვინ არის ეს გოგო, Facebook-ზე რომ გეფლირტავება?
კაცი: აიგნორებს კითხვას.
შეიძლება, ვა-ბანკზე წახვიდეთ და პირდაპირ ჰკითხოთ, რატომ არ გპასუხობთ უხერხულ შეკითხვებზე, თუმცა დარწმუნებული იყავით, რომ ასეთი შემთხვევისთვის მორალურ მოძალადეს სხვა ილეთები აქვს.
3. გაყინული მზერა
ქალი: ძვირფასო, შეიძლება, შენს მეგობრებთან წასვლა სხვა დროისთვის გადავდოთ? სამუშაოსთან დაკავშირებით კონფერენციას უნდა დავესწრო.
კაცი პასუხად ქალს უხმოდ შეხედავს თვალებში.
ქალი: რამე არასწორად ვიკითხე?
კაცი ქალს კვლავ უსიტყვოდ ახედავს, თუმცა ისეთი მზერით, თითქოს შუბლს უხვრეტს.
ამ დროს ქალს უკვე გაურკვეველი შიში იპყრობს და ნებდება.
ქალი: კარგი, რადგან შენ წინააღმდეგი ხარ, აღარ წავალ იმ კონფერენციაზე.
ამაზე კაცი მთქნარებით, თითქოს სხვათა შორის პასუხობს: მე ვიყავი წინააღმდეგი? ნუ იცი შენი შეცდომების სხვებისთვის გადაბრალება.
და მართალიც გამოდის.
მას ხომ არ უთქვამს, რომ წინააღმდეგია. ის მხოლოდ გიყურებდათ.
თუ ამ დროს დიალოგს გააგრძელებთ და ეტყვით: ისე მიყურებდი, რომ გადაწყვეტილება გადამაფიქრებინე, მორალური მოძალადე ამაზე გიპასუხებთ: მე გიყურებდი? შენთან ზურგით ვიდექი და ყავას ვსვამდი. რაღაც მოგეჩვენა.
4. გაზლაითინგი
ეს ტერმინი 1948 წელს გამოსული დეტექტივის „Gas Light“-ის შემდეგ დამკვიდრდა. დეტექტივი გვიამბობს ახალგაზრდა ცოლის ამბავს, რომელსაც ქმარმა ახლობლების თვალში სულელის რეპუტაცია შეუქმნა და, რაც მთავარია, თავადაც დაარწმუნა ამაში.
გაზლაითინგი მორალური ძალადობის ერთ-ერთი ხერხია, როცა ადამიანი მიზანმიმართულად გადაჰყავთ ჭკუიდან.
გაზლაითერი გულს გატკენთ თავისი საქციელით, მაგრამ, როცა მის დადანაშაულებას დააპირებთ, ისე მოგიტრიალებთ სიტუაციას, რომ ლამის შეგრცხვებათ კიდეც საკუთარი ეჭვების.
მაგალითად:
გეტყვით, რომ შეხვედრაზეა და 3-4 საათით ტელეფონს გათიშავს, შემდეგ კი გარწმუნებთ, რომ ელემენტი დაუჯდა;
ან საერთო ფულს საკუთარი ინტერესისთვის დაუკითხავად დახარჯავს, შემდეგ კი დაგაჯერებთ, რომ ამის შესახებ თქვენც იცოდით და, უბრალოდ, დაგავიწყდათ;
ან ეჭვობთ, რომ თქვენს დაქალთან წევს, ის კი აუღელვებლად უარყოფს: რა გჭირს, ძვირფასო, ეს საკუთარ თავს როგორ აკადრე?
...და თქვენც ყველაფერს საკუთარ თავს აბრალებთ და აგრძელებთ ურთიერთობას.
როგორ მოიქცევით, ეს თქვენი საქმეა, უბრალოდ, უნდა იცოდეთ, რომ ასეთი ადამიანის გვერდით თქვენ ყოველთვის მეორეხარისხოვანი ობიექტი ხართ.