ქრისტე აღდგა თუ ქრისტე აღსდგა..?
16:00 შაბ. 4 მაისი, 2024 წელი

ეს კითხვა ყოველი აღდგომის მოახლოებისას აქტუალური ხდება ხოლმე. ენათმეცნიერებს მკაფიო, გრამატიკულ წესებზე დამყარებული პასუხი აქვთ, მათი საწინააღმდეგო მოსაზრების პატრონებს კი - 20-საუკუნოვანი „სოციალური სანქცია“...
„აღდგა“
დღესდღეობით ქართული ენის ორთოგრაფიულ ლექსიკონში ერთადერთ სწორ ფორმად მიჩნეულია აღდგა;
ენათმეცნიერთა დიდი ნაწილი კატეგორიულად მოითხოვს, რომ თუკი მშობლიურ ენას პატივს ვცემთ, სალიტერატურო ენის დადგენილ ნორმებს არ უნდა უნდა გადავუხვიოთ.
აღდგა ფორმას ვხვდებით მათეს, მარკოზის და ლუკას სახარებაშიც:
„სასწრაფოდ წადით და უთხარით მის მოწაფეებს, რომ იგი აღდგა მკვდრეთით...” (მათეს სახარება -ქრისტეს მკვდრეთით აღდგომა, თავი-28, 7).|
„მან უთხრა მათ: „ნუ შეშფოთდებით! თქვენ ეძებთ ჯვარცმულ იესო ნაზარეველს. იგი აღდგა, აქ არ არის. აჰა ადგილი, სადაც ის დაასვენეს” (მარკოზის სახარება, იესოს მკვდრეთით აღდგომა, თავი-16, 6 ).
„არ არის აქ, არამედ აღდგა. გაიხსენეთ, რას გეუბნებოდათ, როცა ჯერ კიდევ გალილეაში იყო, რომ ძე კაცისა ცოდვილ კაცთა ხელთ უნდა გადაეცეს, ჯვარს ეცვას და მესამე დღეს აღდგესო” (ლუკას სახარება, აღდგომა. თავი-24. 6-7).
„აღსდგა“
მიუხედავად ზემოთ ნათქვამისა, „აღსდგა“ საკმაოდ გავრცელებულია და ვინც ამ ფორმით იყენებს, მათი არგუმენტები ასეთია:
1. ძველ ქართულ ტექსტებში სანიანი ფორმა არაერთხელ დასტურდება;
2. „აღსდგა“ გვხვდება მრწამსის ტექსტშიც და სხვა ტექტებშიც („აღსდეგინ ღმერთი და განიბნინედ მტერნი მისნი…“);
3. სამეტყველო ენაში უკვე დამკვიდრებულია და, ენის ხალხურობის პრინციპის თანახმად, ამ ფორმას არსებობის უფლება აქვს;
4. „ქრისტე აღსდგა“ ისევე არ ემორჩილება გრამატიკის კანონებს, როგორც ამ სიტყვების შინაარსი ფიზიკის კანონებს. ამიტომ სავსებით მისაღები უნდა იყოს ამ მოვლენის უნიკალური ენობრივი ფორმულით გადმოცემა.
***
ჩვენი მოკრძალებული აზრით კი, ალბათ, ნაკლებად მნიშვნელოვანია ის, თუ როგორ მივულოცავთ ერთმანეთს: ქრისტე აღსდგა თუ ქრისტე აღდგა.
მთავარია, გააზრებული გვქონდეს, თუ რას ნიშნავს ქრისტეს მაცხოვნებელი ვნება ან რა მოგვიტანა ჩვენ ქრისტეს აღდგომამ!
გილოცავთ ქრისტეს ბრწყინვალე აღდგომის დღესასწაულს!
ფოტოზე: შალიანის ხატი – სვანეთის სოფელ კალის მახლობლად ერთ მაღალ ქიმზე აღმართულია წმ. კვირიკეს ეკლესია, სვანურად ლაგურკა, რომელშიც დასვენებულია ჯვარცმის ხატი – შალიანი. (გიორგი ჩუბინაშვილის სახელობის ქართული ხელოვნების ისტორიის და ძეგლთა დაცვის ეროვნული კვლევითი ცენტრის ფოტო).
ასევე დაგაინტერესებთ:
რატომ ვერ ეხებიან კიბეს, რომელიც ქრისტეს საფლავის ტაძარში თითქმის 300 წელია, გაუნძრევლად დგას?
სიახლეები ამავე კატეგორიიდან